Dominium quoad protectionem
Autor priređuje i analizira neobjavljenu listinu, izdanu 1386. godine u Dvigradu, kojom je sklopljen savez između dvigradske komune, nominalno pod jurisdikcijom akvilejskih patrijarha, i Hugona VIII. Devinskog, kapetana susjedne Istarske grofovije, upravne regije pod vrhovnom vlašću kuće Habsburg. I...
| Permalink: | http://161.53.241.124/Record/nsk.NSK01001144583/Details |
|---|---|
| Matična publikacija: |
Vjesnik Istarskog arhiva (Online) 28 (2021), str. 77-95 |
| Glavni autor: | Banić, Josip, povjesničar (Author) |
| Vrsta građe: | e-članak |
| Jezik: | hrv |
| Predmet: | |
| Online pristup: |
https://doi.org/10.31726/via.28.4 Hrčak |
| LEADER | 06640naa a22004214i 4500 | ||
|---|---|---|---|
| 001 | NSK01001144583 | ||
| 003 | HR-ZaNSK | ||
| 005 | 20230201105311.0 | ||
| 006 | m d | ||
| 007 | cr|||||||||||| | ||
| 008 | 220801s2021 ci h |o |0|| ||hrv | ||
| 024 | 7 | |2 doi |a 10.31726/via.28.4 | |
| 035 | |a (HR-ZaNSK)001144583 | ||
| 040 | |a HR-ZaNSK |b hrv |c HR-ZaNSK |e ppiak | ||
| 041 | 0 | |a hrv |b eng |b ita | |
| 042 | |a croatica | ||
| 044 | |a ci |c hr | ||
| 080 | 1 | |a 930 |2 2011 | |
| 080 | 1 | |a 94(497.5) |2 2011 | |
| 100 | 1 | |a Banić, Josip, |c povjesničar |4 aut | |
| 245 | 1 | 0 | |a Dominium quoad protectionem |h [Elektronička građa] : |b savez Dvigrada s Hugonom VIII. Devinskim iz 1386. godine / |c Josip Banić. |
| 300 | |b Faks. | ||
| 504 | |a Bibliografske bilješke uz tekst. | ||
| 504 | |a Sažetak ; Summary ; Riassunto. | ||
| 505 | 8 | |a Sadrži i: Kritičko izdanje Dvigradske listine: str. 90-92. | |
| 520 | |a Autor priređuje i analizira neobjavljenu listinu, izdanu 1386. godine u Dvigradu, kojom je sklopljen savez između dvigradske komune, nominalno pod jurisdikcijom akvilejskih patrijarha, i Hugona VIII. Devinskog, kapetana susjedne Istarske grofovije, upravne regije pod vrhovnom vlašću kuće Habsburg. Ističući razne nedaće koje su pogodile Akvilejski patrijarhat i Markgrofoviju Istru tijekom zadnjih desetljeća 14. stoljeća, imenovanje je Hugona VIII. kao novoga advokata (tj. zaštitnika, lat. advocatus) Dvigrada interpretirano u svjetlu jurisdikcijskoga pluraliteta, poroznih granica istarskoga srednjovjekovlja i, najvažnije, recipročne naravi odnosa između gospodara i podanika. Autor zaključuje da je novoutemeljeni savez bio prvenstveno motiviran nemoći tadašnjih istarskih markgrofova da svojim podanicima pruže primjerenu vojnu zaštitu, pogotovo u kontekstu tradicionalnih graničnih sporova između podanika akvilejske Crkve s jedne i Istarske grofovije s druge strane. Štoviše, kako je Akvilejski patrijarhat potonuo u građanski rat, koji je suprotstavio promletački tabor na čelu s Udinama protiv propadovanskoga, koji su vodili de iure patrijarh Filip d"Alençon i Čedad, Hugon VIII. Devinski postao je jedan od najmoćnijih regionalnih vlastodržaca. Istovremeno, tadašnji istarski markgrof, Dujam od Castella, otvoreno je podržavao promletački front te mu je stoga zakoniti patrijarh d"Alençon osporavao legitimitet ureda; Hugon VIII., s druge strane, ostao je službeno neutralan u ovom sukobu, ali je prešutno podržavao propadovanski savez, postajući de facto neprijatelj istarskoga markgrofa Dujma, de iure gospodara Dvigrada. | ||
| 520 | |a The author edits and analyzes an inedited charter, issued in Dvigrad in 1386, by which an alliance was forged between the Commune of Dvigrad, nominally under the jurisdiction of Aquileian patriarchs, and Hugo VIII of Duino, the captain of the neighboring County of Istria, a jurisdictional region under the supreme authority of House Habsburg. Highlighting various calamities that plagued the Patriarchate of Aquileia and the Margraviate of Istria during the final decades of the 14th century, the appointment of Hugo VIII as the new guard (Lat. advocatus) of Dvigrad is interpreted in the light of jurisdictional plurality, porous boundaries of Istrian Middle Ages, and, most importantly, the reciprocal nature of the lord-subject relationship. The author concludes that the newly forged alliance was primarily motivated by the inability of the incumbent Istrian margraves to offer adequate military protection to their subjects, especially in the context of traditional border disputes between the subjects of the Church of Aquileia and the subjects of the County of Istria. Moreover, as the Church of Aquileia plunged into civil war which pitted the pro-Venetian faction led by Udine against the pro-Paduan faction led by the de iure patriarch, Philip d"Alençon and Cividale, Hugo VIII of Duino emerged as one of the most powerful regional potentates. At the same time, the incumbent margrave of Istria, Domnius of Castello, openly supported the pro-Venetian front and as such the legitimacy of his office was disputed by the lawful patriarch Alençon; Hugo VIII, on the other hand, remained officially neutral in the conflict, but he tacitly supported the pro-Paduan alliance, becoming a de facto enemy of Margrave Domnius, the de iure lord of Dvigrad. | ||
| 520 | |a L'autore dispone e analizza un documento inedito, rilasciato nel 1386 a Duecastelli, con il quale fu stabilita l'alleanza tra il comune di Duecastelli, nominalmente sotto la giurisdizione dei Patriarchi di Aquileia, e Ugo VIII di Duino, capitano del vicino Marchesato d'Istria, regione amministrativa sotto l'autorità suprema della casa d'Asburgo. Sottolineando vari disagi che colpirono il patriarcato di Aquileia e il Margraviato d'Istria negli ultimi decenni del XIV secolo, la nomina di Ugo VIII a nuovo avvocato (ovvero protettore, lat. advocatus) di Duecastelli fu interpretata alla luce della pluralità delle giurisdizioni, dei confini porosi del medioevo istriano e, la più importante reciprocità del rapporto tra autorità e sudditi. L'autore conclude che la nuova alleanza stabilita fu motivata soprattutto dall'incapacità dei margravi istriani di allora nell'offrire una protezione militare adeguata ai propri sudditi, soprattutto nel contesto delle tradizionali controversie frontaliere tra i sudditi della Chiesa d'Aquileia da una parte e il Marchesato d'Istria dall'altra parte. Inoltre, dato che il patriarcato di Aquileia sprofondò nella guerra civile che vide opporsi la parte pro veneziana, con a capo Udine, contro quella pro padovana guidata de iure dal patriarca Filippo d"Alençon e Cividale del Friuli, Ugo VIII di Duino diventò uno dei più potenti sovrani regionali. Contemporaneamente, il margravio istriano di allora, Doimo di Castello, sosteneva apertamente il fronte pro veneziano e per quel motivo, il patriarca legittimo d"Alençon, contestava la legittimità dell'ufficio; Ugo VIII, dall'altra parte rimase ufficialmente neutrale in quel conflitto, però sostenne tacitamente l'alleanza pro padovana, diventando de facto nemico del margravio istriano Doimo, de iure padrone di Duecastelli. | ||
| 653 | 0 | |a Kasni srednji vijek | |
| 653 | 1 | |a Hugon VIII. Devinski | |
| 653 | 4 | |a 14. st. | |
| 653 | 5 | |a Dvigrad |a Istra |a Akvilejski patrijarhat |a Pazinska knežija | |
| 773 | 0 | |t Vjesnik Istarskog arhiva (Online) |x 1849-1472 |g 28 (2021), str. 77-95 |w nsk.(HR-ZaNSK)000857831 | |
| 981 | |b Be2021 |b B03/21 | ||
| 998 | |b tino2302 | ||
| 856 | 4 | 0 | |u https://doi.org/10.31726/via.28.4 |
| 856 | 4 | 0 | |u https://hrcak.srce.hr/267474 |y Hrčak |
| 856 | 4 | 1 | |y Digitalna.nsk.hr |